Εξερευνώντας τη συμπόνια και την ενσυναίσθηση.

Ο ορισμός της συμπόνιας που αντανακλά με τον πιο ακριβή τρόπο όσα έχω μάθει από την έρευνα προέρχεται από την Αμερικανίδα Πέμα Τσόρντον στο βιβλίο της " Τα μέρη που σε τρομάζουν ".

Η Τσόρντον γράφει:

" Όταν εξασκούμαστε στη συμπόνια, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να βιώσουμε το φόβο του πόνου. Η πρακτική της συμπόνιας είναι τολμηρό πράγμα. Απαιτεί από εμάς να μάθουμε να χαλαρώνουμε και να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κινηθεί σιγά σιγά προς την κατεύθυνση των πραγμάτων που μας τρομάζουν....

Όταν καλλιεργούμε τη συμπόνια, αντλούμε υλικό από το σύνολο της εμπειρίας μας: από τον πόνο, την ενσυναίσθηση, αλλά και τη σκληρότητα και τον τρόμο που κρύβουμε μέσα μας. Έτσι πρέπει να είναι. Η συμπόνια δεν είναι η σχέση ανάμεσα στον θεραπευτή και τον τραυματία. Είναι μια σχέση μεταξύ ίσων. Μόνο όταν γνωρίσουμε καλά το σκοτάδι μας, μπορούμε να παραμείνουμε παρόντες και με το σκοτάδι των άλλων.

Η συμπόνια μας παίρνει σάρκα και οστά όταν αναγνωρίζουμε την κοινή ανθρώπινη εμπειρία μας."

Οι πιο συμπονετικοί άνθρωποι που έχω γνωρίσει μέσα από τις συνεντεύξεις τους είναι οι άνθρωποι που δεν έπεσαν απλώς με τα μούτρα στο χώμα της αρένας, αλλά έδειξαν και το θάρρος να ανοίξουν διάπλατα τα μάτια τους και να κοιτάξουν τον πόνο των άλλων που ήταν ξαπλωμένοι εκεί, μαζί τους.

Γίνεται πολύ λόγος για τις διαφορές ανάμεσα στη συμπόνια, την ενσυναίσθηση και τον οίκτο. Με βάση τα δικά μου στοιχεία, έχω φτάσει στα εξής συμπεράσματα.

Συμπόνια: Όταν αναγνωρίζουμε το φως και το σκοτάδι της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας μας , δεσμευόμαστε ότι θα συμπεριφερόμαστε με αγάπη και καλοσύνη τόσο στον εαυτό μας όσο και στους άλλους ακόμα και όταν υποφέρουμε.

Ενσυναίσθηση: Το πιο ισχυρό εργαλείο συμπόνιας. Η ενσυναίσθηση είναι μια συναισθηματική δεξιότητα που μας επιτρέπει να ανταποκρινόμαστε στους γύρω μας με τρόπο στοργικό και ουσιαστικό. Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητά μας να κατανοούμε τι βιώνει κάποιος και να αντανακλούμε αυτήν την κατανόηση ώστε να την αντιληφθεί και ο ίδιος. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ πως με την ενσυναίσθηση κατανοούμε τι βιώνει κάποιος, δεν το βιώνουμε εμείς οι ίδιοι για λογαριασμό του.

Όταν κάποιος νιώθει μοναξιά, η ενσυναίσθηση δεν απαιτεί από εμάς να νιώσουμε την ίδια μοναξιά, παρά μόνο να ανατρέξουμε στην όποια εμπειρία έχουμε σε σχέση με τη μοναξιά, έτσι ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε αυτόν τον άνθρωπο και να συνδεθούμε μαζί του. Μπορούμε, φυσικά, να προσποιηθούμε ότι συναισθανόμαστε, όμως η προσποίηση αυτή δεν συμβάλλει ούτε στη σύνδεση ούτε στη θεραπεία. Το προαπαιτούμενο της αληθινής ενσυναίσθησης είναι η συμπόνια. Ανταποκρινόμαστε ενσυναισθητικά μόνο όταν είμαστε πρόθυμοι να παραμείνουμε παρόντες στον πόνο του άλλου. Η ενσυναίσθηση είναι το αντίδοτο στην ντροπή και βρίσκεται στην καρδιά της ουσιαστικής επικοινωνίας.

Οίκτος: Αντί να λειτουργεί ως εργαλείο σύνδεσης, ο οίκτος αναδύεται από τα δεδομένα της έρευνάς μας, ως μορφή αποσύνδεσης. Ο οίκτος εκφράζει αποστασιοποίηση όταν κάποιος λέει " Σε λυπάμαι " ή " Μα είναι τρομερό" , στην πραγματικότητα κρατάει μια απόσταση ασφαλείας. Αντί να μεταδώσει το ηχηρό "κι εγώ" της ενσυναίσθησης, επικοινωνεί ένα "εγώ όχι" και ύστερα προσθέτει " αλλά σε λυπάμαι". Ο οίκτος έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να πυροδοτήσει αισθήματα ντροπής παρά να καλλιεργήσει αισθήματα που τη θεραπεύουν.

Απόσπασμα από το βιβλίο της Μπρενέ Μπράουν " ΣΗΚΩ ΚΑΙ ΣΤΑΣΟΥ ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ - Πως η ικανότητα να ξανασηκωνόμαστε μεταμορφώνει τον τρόπο που ζούμε. "

Η φωτογραφία είναι δημιουργία της Liza Summer from Pexels

Επι,μέλεια κειμένων και φωτογραφίας: Ευαγγελία Τσέλκου